Profilaktyka w szkole 1100-PW2PWS-NP
Wykład (WYK) Rok akademicki 2018/19

Deptuła M. (2005) Indywidualne ścieżki ryzyka i związana z nimi interwencja profilaktyczna. W: M. Deptuła (red.) Diagnostyka – Profilaktyka – Socjoterapia w teorii i praktyce pedagogicznej. Bydgoszcz, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 158-184.

Deptuła, M. (2003) ). Psychologia humanistyczna a rozwój umiejętności życiowych, Remedium, nr 1 (119), s. 1-3.

Gaś Z. (1998) Psychoprofilaktyka. Procedury konstruowania programów wczesnej interwencji. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, rozdz. I, II.

Grzelak J., Sochocki M. (2001) Ewaluacja profilaktyki problemów dzieci i młodzieży. Warszawa: Pracownia Profilaktyki Problemowej – Zeszyt 1 (3), część 1.

Jarczyńska J. (2009). Diagnozowanie kontroli rodzicielskiej jako istotnego czynnika chroniącego młodzież przed podejmowaniem zachowań problemowych. W: M. Deptuła (2009) Profilaktyka w grupach ryzyka : Diagnoza. 1, Warszawa : Wydawnictwo Edukacyjne "Parpamedia", s. 167- 188.

Jarczyńska J. (2011). Wspomaganie procesu budowania prężności u dzieci i młodzieży zagrożonej rozwojem zespołu zachowań problemowych poprzez wzmacnianie relacji z rodzicami. W: W. Junik (2011) Resilience: teoria, badania, praktyka, Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne "Parpamedia", s. 147-162.

Jarczyńska J. (2010),Wspomaganie rozwoju dzieci z ADHD w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym: przegląd metod, technik i programów. W: M. Deptuła (2010) Profilaktyka w grupach ryzyka. Część 2: Działania, ss. 105-126.

Jarosz E., Wysocka E. (2006) Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Część 1: rozdział 1, rozdział 2; Część 2: rozdział 1, 2, 3, 5 i 6.

Jarosz E. (2006), Rozpoznawanie sytuacji psychospołecznej dziecka w rodzinie – założenia zintegrowanego modelu diagnozy, W: M. Deptuła (red.), Diagnostyka i profilaktyka w teorii i praktyce pedagogicznej, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ss. 72-84.

Ostaszewski K. (2009) Od profilaktyki negatywnej do pozytywnej. „Remedium”, 7-8, 64.

Ostaszewski K. (2003) Skuteczność profilaktyki używania substancji psychoaktywnych. Podstawy opracowywania oraz ewaluacji programów dla dzieci i młodzieży. Warszawa, rozdz. I, II i IV.

Oszwa U. (2007) Dziecko z zaburzeniami rozwoju i zachowania w klasie szkolnej. Vademecum nauczycieli i rodziców, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Wiedza – student:

- posiada wiedzę na temat funkcjonowania dziecka w przedszkolu i klasie szkolnej. Zna potencjalne przyczyny zaburzeń zachowania u dzieci oraz cechy zaburzonego zachowania oraz jego konsekwencje dla rozwoju i psychospołecznego funkcjonowania dziecka - W01 (K_W 10).

Umiejętności – student:

- korzystając z wiedzy z zakresu profilaktyki potrafi w opisie sytuacji dziecka rozpoznać czynniki ryzyka i czynniki chroniące oraz zaprojektować hipotetyczną ścieżkę ryzyka rozwoju problemów w rozwoju psychospołecznym lub zaburzeń zachowania oraz wskazać przykładowe działania wraz z określeniem poziomu profilaktyki, do których one należą - U01 (K_U11).

Pisemna praca indywidualna (tzw. test wiadomości) wykonana w ciągu 45 minut w terminie podanym przez prowadzącego w jego obecności. Zadaniem studenta będzie udzielenie odpowiedzi na pytania zamkniete i otwarte, które dotyczą wiedzy przekazywanej na wykładach i konwersatoriach oraz zdobywanej samodzielnie w trakcie studiowania zadanej literatury).

Test wiadomości sprawdzać będzie zakres wiedzy dotyczący realizacji następujących efektów kształcenia: W01(K_W10); U01 (K_U11); K01 (K_K03) Na podstawie udzielonych przez Studenta odpowiedzi na pytania testowe zweryfikowana zosytanie, czy został osiągnięty każdy z założonych wyżej efektów kształcenia. Za udzielenie prawidłowych odpowiedzi na pytania zawarte w teście student uzyskuje punkty. Punkty za pytania sprawdzające wiedzę w obrębie tego samego efektu kształcenia są sumowane.

Zaliczenie efektu kształcenia otrzymuje student, który za prawidłowe odpowiedzi na pytania sprawdzające ten efekt zbierze 55% wszystkich punktów.

Kryteria oceny:

dostateczna (3,0) - 55%-60%

dostateczna plus (3,5) - 61%-70%

dobra (4,0) - 71%-80%

dobra plus (db+) - 81%-90%

bardzo dobra (bdb) - 91%-100%

Warunkiem zaliczenia testu wiadomości jest osiągnięcie przez studenta każdego z efektów kształcenia w stopniu minimalnym.

Szczegółowe kryteria oceniania odpowiedzi i wykonania poszczególnych zadań zostaną przedstawione Studentom na wykładzie.

1. Profilaktyka uniwersalna – cele działań profilaktycznych i kryteria doboru oddziaływań profilaktycznych (stopnie zagrożenia, poziomy profilaktyki oraz strategie profilaktyczne i ocena ich skuteczności). Ewaluacja działań profilaktycznych. Od profilaktyki negatywnej do profilaktyki pozytywnej. Kierunki rozwoju profilaktyki pozytywnej.

2. Koncepcje profilaktyki w pedagogice (profilaktyka społeczna, wychowawcza i społeczno-wychowawcza).

3. Naukowe podstawy profilaktyki uniwersalnej adresowanej do grup dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym:

- koncepcja czynników ryzyka i czynników chroniących;

- modele teoretyczne stosowane w profilaktyce uniwersalnej i promocji zdrowia w systemie edukacji ( (modelowanie pożądanych zachowań, modyfikowanie oczekiwań, modyfikowanie subiektywnych norm, budowanie więzi ze szkołą oraz wspieranie dzieci i młodzieży w realizacji zadań rozwojowych, opóźnianie inicjacji zachowań ryzykownych);

- współczesne kierunki oddziaływań profilaktycznych (charakterystyka podejścia psychospołecznego, podejścia poznawczo-behawioralnego/trening umiejętności życiowych oraz edukacja normatywna/ oraz programów szkolno-środowiskowych.

4. Praca opiekuńczo-wychowawcza z dziećmi w przedszkolu i w szkole (2.1.5).

5. Teoretyczne modele zaburzeń wieku dziecięcego. Wzbogacanie wiedzy o typowych problemach dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych (modele i etapy postępowania diagnostycznego):

a) wskaźniki zaburzenia,

b) kryteria oceny badanych dziecięcych zaburzeń

c) uzasadnienie dla podejmowania postępowania diagnostycznego

d) dane niezbędne do postawienia diagnozy genetycznej

e) dane niezbędne do postawienia diagnozy funkcjonalnej

f) problemy z postawieniem diagnozy fazy

g) dane niezbędne do postawienia diagnozy prognostycznej.

6. Program profilaktyczny i jego kluczowe elementy. Prezentacja standardów jakości pierwszorzędowych programów profilaktycznych realizowanych w szkołach i innych placówkach opiekuńczo-wychowawczych.

7. Model Szkolnego Programu Profilaktyki - charakterystyka

8. Prezentacja wybranych rekomendowanych programów profilaktycznych adresowanych do grup dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (np. „Przedszkolaki- Krok Drugi”, „Jestem Przedszkolakiem”, „Przyjaciele Zippiego:, „Owce w sieci” „Spójrz inaczej”, „Magiczne Kryształy”, „Cukierki”).

9. Specyficzne trudności w uczeniu się oraz dziecięce zaburzenia emocjonalne – charakterystyka, diagnoza, profilaktyka, terapia oraz pomoc psychologiczno-pedagogiczna.