Wybrane zagadnienia z literaturoznawstwa 1000-F-R24WZL-SP
Wykład (WYK) Semestr letni 2018/19

Топоров В. Н., "Петербург и «Петербургский текст русской литературы»", [в:] Миф. Ритуал.Символ. Образ. Исследования в области мифопоэтического . Избранное, Москва: Издательство «Прогресс», 1995.

Долгополов Л. К., "Миф о Петербурге и его преобразование в начале века", [в:] "На рубеже веков. О русской литературе конца XIX – начала XX века", Ленинград: Советский писатель, 1977.

Манн Ю. В., "Эволюция гоголевской фантастики", [в:] "К истории русского романтизма", Москва: Аспект Пресс, 2005.

"Петербург в русской поэзии XVIII-XX века. Поэтическая антология", сост. и отв. редактор М. В. Отрадин, Ленинград 1988.

Fragmenty analizowanych tekstów literackich:

Aleksander Puszkin - poemat "Jeździec miedziany" utworów: "samotny domek na Wasiliewskom", "Domek w Kałomnie", "Dama Pikowa".

М. Delarju: wiersz "Do Newy".

Mikołaj Gogol - opowiadania z cyklu "Petersburskie powieści" : "Szynel" "Newski Prospekt","Portret".

Fiodor Dostojewski - "Zbrodnia i Kara", "Idiota" [wskazane fragmenty].

Wiaczesław Iwanow - utwór liryczny "Jeździec miedziany".

Andriej Biełyj - wiersz "Do albumu W. N. Iwanovoj" i powieść "Petersburg" [wybrane fragmenty]

Innocenty Annienskij, wiersz "Żółta para zimy petersburskiej..."

Aleksander Błok - wiersze "Nieznajoma" i "Noc, ulica, lampa, apteka".

Osip Mandelsztam - wiersz "Admiralicja".

Anna Achmatowa - wiersze: "Issakijewskij sobor" i "Letni sad".

Władimir Nabokov - opowiadanie:"Igła Admiralicji", wiersz: "Przy pałacach Newy spaceruję, nie rad...".

- ma podstawową wiedzę o powiązaniach dyscyplin filologicznych, w tym literatury rosyjskiej z historią, historią sztuki, nauką o kulturze i wiedzą o filmie i teatrze (na przykładzie motywu Petersburga); WO3

- ma uporządkowaną wiedzę ogólną, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu literaturoznawstwa; WO4

- ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu prezentacji obrazu Petersburga w wybranych tekstach literatury rosyjskiej; WO7

- potrafi rozpoznać różne rodzaje tekstów i inne wytwory kultury oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego oraz miejsca w procesie historyczno-kulturowym; UO4

- ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego Europy, odznacza się otwartością na różnorodność kulturową KO9

- potrafi rozpoznać różne rodzaje tekstów i inne wytwory kultury oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego oraz miejsca w procesie historyczno-kulturowym;

- ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego Europy, odznacza się otwartością na różnorodność kulturową

Pisemny test zaliczeniowy na koniec semestru IV. Punktacja testu zgodna z zasadami pomiaru dydaktycznego ustalonymi na UKW

1. Mityczny charakter miasta Sankt-Petersburga. Historia jego powstania i rola kulturotwórcza w Rosji. Symbolika „stolicy Północy” w rozumieniu Wiktora Toporowa. Pojęcie „tekstu petersburskiego”.

2. Postaci – symbole. Jeździec miedziany. Historia powstania pomnika:

a) rola cara Piotra I w poemacie "Jeździec miedziany" (1833) Aleksandra Puszkina a pomnik cara na Placu Senackim;

b) obraz jeźdźca miedzianego w tekście poetyckim epoki symbolizmu – "Jeździec miedziany" (między 1905-1907) Wiaczesława Iwanowa.

3. Petersburskie miejsca zapisane w literackiej pamięci:

a)„Wasilijewskij ostrov” w opowieści Aleksandra Puszkina "Samotny domek na Wasilijewskom" (1829);

b) dom hrabiny: ul. Gorochovaja nr 10 a sposób jego prezentacji w utworze "Dama pikowa" (1834) Aleksandra Puszkina;

c) Kołomna – dzielnica Petersburga – jej specyfika na podstawie utworu "Domek w Kołomnie" (1830) A. Puszkina.

4. Petersburskie mosty, promenady, ulice w literackiej wizji Mikołaja Gogola (na podstawie wybranych

fragmentów z utworów opowiadania z cyklu "Opowieści petersburskie" (1835-1840).

5.Obraz Petersburga w prozie Fiodora Dostojewskiego:

a) Petersburg a biografia pisarza – 28 lat życia pisarza w tym mieście, domy, w których żył i muzeum

Dostojewskiego;

c) mroczny Petersburg w "Zbrodni i karze" (1866), Idiocie (1868) (wygląd zewnętrzny i interiery, rola miasta jako pełnoprawnego bohatera powieści.

6. Symbolika koloru żółtego a Petersburg na przykładzie poezji i prozy przełomu XIX/XX wieku:

a) Innokientij Annienskij i utwór poetycki Żółty par petersburskiej zimy… (1910),

Marinskij teatr opery i baletu i Walentina Iwanova; Petersburg jako symbol całej Rosji

b) Andriej Bieły – utwór poetycki "Do albumu W. K. Iwanovoj" (1910-1912) i powieść "Petersburg".

7. Wiersze o Petersburgu (1913), "Letnij sad" (1959) jako miejsca szczególne „Wenecji Północy” w kontekście

życia i twórczości Anny Achmatowej, "Isaakijewskij sobor", "Jeżdziec miedziany".

8. „Niebezpieczny Petersburg” w artystycznej wizji Aleksandra Błoka:

a) fragment utworu poetyckiego "Nieznajoma" (1906), obraz upadku moralnego człowieka w tej

miejskiej przestrzeni, cywilizacja jako symbol zła).

b) motyw samobójstwa i śmierci - utwór poetycki Noc, ulica, lampa, apteka (1912)…

9. Z topografii miasta – budynek Admiralicji:

a) opowiadanie Władimira Nabokowa "Igła admiralicji" (1933); symbolika tytułu, gra pisarza z

czytelnikiem;

b) utwór poetycki Osipa Mandelsztama "Admiralicja" (1913).

11. Obraz Newy w poetyckiej wizji:

a) M. Delarju Do Newy (1829)

b) Wł. Nabokowa "Przed pałacami Newy spaceruję nie rad" (1916);

12. W poszukiwaniu literackich śladów Petersburga (film przewidziany na dwa zajęcia) i prezentacja własnej galerii zdjęć z tego miasta.