Historia średniowieczna Polski w świetle źródeł 1000-H12HŚPŹ-SP
Konwersatorium (KON) Semestr letni 2021/22

ad. 1:

S. Rosik, Początki Polski w kronikach niemieckich X–XI w. (w kręgu wiadomości Widukinda z Korwei), [w:] Kolory i struktury średniowiecza, red. W. Fałkowski, Warszawa 2004, s. 235–252.

P. Nowak, Dagome iudex w Zbiorze kanonów kardynala Deusdedita, „Studia źródłoznawcze” 51, 2013, s. 75-94

Z. Dalewski, Publiczny wymiar kultu w chrystianizowanej monarchii piastowskiej, [w:] ‘Animarum cultura’. Studia nad kulturą religijną na ziemiach polskich w średniowieczu, red. H. Manikowska, W. Brojer, Warszawa 2008, s. 51–61.

P. Żmudzki, Jak zaczęła się Polska, czyli co wiadomo o początkach kariery Mieszka I, [w:] 'Animos labor nutrit'. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Buko w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. T. Nowakiewicz, M. Trzeciecki, D. Błaszczyk, Warszawa 2018, s. 73–79.

ad. 2:

E. Mühle, 'Exul apud vos et peregrinus'. Najnowsze badania nad tzw. Gallem Anonimem, „Studia Źródłoznawcze” 50, 2012, s. 89–98.

S. Wieczorek, Na manowcach. W związku z nową książką Jarosława Wenty o Gallu Anonimie i jego 'Kronice', „Kwartalnik Historyczny” 120, 2013, 3, s. 553–574.

S. Wieczorek, „Omnibus omnia factus sum". Na marginesie książki Tomasza Jasińskiego „O pochodzeniu Galla Anonima", „Kwartalnik Historyczny” 117, 2010, 4, s. 87–106.

J. Fried, Czy Gall Anonim pochodził z Bambergu? „Przegląd Historyczny" 101, 2010, 3, s. 483–501.

ad. 3:

R. Michałowski, 'Restauratio Poloniae' w ideologii dynastycznej Galla Anonima, „Przegląd Historyczny” 76, 1985, 3. s. 457–480.

J. Dobosz, Skibiński Edward, Kościół w Kronice Anonima zw. Gallem - Gall w Kościele, [w:] Polska-Francja-Europa. Studia z dziejów Polski i stosunków międzynarodowych, red. M. Forycki i in., Poznań 2011, s. 755–771.

J. Nikodem, Parens tanti pueri. Władysław Herman w Gallowej wizji dziejów dynastii, „Kwartalnik Historyczny” 117, 2010, 1, s. 5–22.

A. Aurast, Obcy sąsiedzi. Obcy pod względem wyznaniowym i etnicznym w Kronice Anonima zwanego Gallem, „Biuletyn Polskiej Misji Historycznej” 5, 2009, s. 65–91.

ad. 4:

Brygida Kürbis, Wstęp, [w:] Mistrz Wincenty Kadłubek, Kronika polska, Ossolineum

M. Plezia, Kronika Kadłubka na tle renesansu XII wieku, „Znak” 14, 1962, 97-98, s. 978–994.

E. Skibinski, Mieszko czy Kazimierz? W sprawie sporu o inspiratora mistrza Wincentego, [w:] 'Nihil superfluum esse'. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesor Jadwidze Krzyżaniakowej, red. J. Strzelczyk, Poznań 2000, s. 167–174.

J. Maciejewski, Vincentius’s Background and Family Origins. The Evidence and Hypotheses, [w:] Writing History in Medieval Poland. Bishop Vincentius of Cracow and the 'Chronica Polonorum', red. D. von Güttner-Sporzyński, Turnhout 2017, s. 19–42.

K. Chmielewska, Synkretyzm w 'Kronice' błogosławionego Wincentego Kadłubka, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 9, 2006, s. 337–343.

ad. 5:

J. Korolec, Ideał władcy w "Kronice" Mistrza Wincentego (Rola cnót moralnych w legitymizacji władzy), [w:] Pogranicza i konteksty literatury polskiego średniowiecza, red. T. Michałowska, Wrocław 1989, s. 71–87.

R. Bubczyk, Kazimierz Sprawiedliwy - władca idealny mistrza Wincentego ("Chronica Polonorum", lib. 4), „Kwartalnik Historyczny” 116, 2009, 1, s. 31–53.

P. Wiszewski, Między obrazem a rzeczywistością. Władza książęca w kronice mistrza Wincentego, [w:] Poszukiwanie przeszłości. Szkice z historii i metody badań historycznych, red. P. Wiszewski, J. Wojtkowiak, Wroclaw 2014, s. 83–109.

R. Rutkowski, Dwuwiersz o Mieszku III Starym. Przyczynek do erudycji Mistrza Wincentego Kadłubka (IV, 22,5), „Studia Źródłoznawcze” 57, 2019, s. 31–45.

ad. 6:

M. Bielińska, W kwestii początków kancelarii polskiej, „Studia Źródłoznawcze” 13, 1968, s. 63–71.

T. Jurek, Stanowisko dokumentu w średniowiecznej Polsce, „Studia Źródłoznawcze” 40, 2002, s. 1–19.

T. Jurek., Rozwój dokumentu polskiego w XIII wieku, [w:] Dyplomatyka staropolska, red. T. Jurek, Nauki Pomocnicze Historii / Seria Nowa, Warszawa 2015, s. 88–144.

A. Adamska, Treści religijne w arengach polskich dokumentów średniowiecznych, „Studia Źródłoznawcze” 38, 2000, s. 1–33.

ad. 7:

M. Cetwiński, Przestępcy i sprawiedliwość w 'Księdze henrykowskiej', [w:] Kultura prawna w Europie Środkowej, red. A. Barciak, Katowice 2006, s. 300–307.

W. Uruszczak, Władza książęca, wiece sądowe i prawo własności na Śląsku w XIII w. w świetle Księgi henrykowskiej, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 54 (2002), s. 83–103.

P. Boroń, Wizerunki ludzi w 'Ksiedze henrykowskiej', [w:] 'Hominem quaerere'. Człowiek w źródle historycznym, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Acta Universitatis Wratislaviensis Historia 177, Wrocław 2008, s. 179–193.

P. Górecki, Pamięć, forma literacka a tworzenie przeszłości. Opat Piotr z Henrykowa jako dziejopis i doradca prawny, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, 60, 2000, s. 71–110.

ad. 8:

G. Labuda, Twórczość hagiograficzna i historiograficzna Wincentego z Kielc, „Studia Źródłoznawcze” 16 (1971), s. 103–137.

J. Banaszkiewicz, Prolog do Rocznika kapituły krakowskiej, św. Stanisław i czas historyczny, [w:] Przeszłość w kulturze średniowiecznej Polski, vol. 1, ed. J. Banaszkiewicz et al., Warszawa 2018, s. 307–352

W. Drelicharz, Idea zjednoczenia królestwa w średniowiecznym dziejopisarstwie polskim, Kraków 2012 (fragmenty).

M. Plezia, Wincenty z Kielc, historyk polski z pierwszej połowy XIII w, „Studia Źródłoznawcze” 7, 1962, s. 15–41.

ad. 9:

J. Bieniak, Jan (Janek) z Czarnkowa. Niedokończona kronika polska z XIV wieku, „Studia Źródłoznawcze” 47, 2009, s. 109–143.

M. Derwich, Janko z Czarnkowa a Kronika Wielkopolska, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Historia” 50 (800), 1985, s. 127–162.

J. Wyrozumski, Horyzont polityczny Janka z Czarnkowa, „Studia Źródłoznawcze” 32-33, 1990, s. 57–65.

ad. 10:

G. M. Kowalski, Król Kazimierz III Wielki jako prawodawca, [w:] Pierwsze / najstarsze w zbiorach Biblioteki Narodowej, red. M. Sosnowski, Warszawa 2019, s. 204-223

A. Vetulani, Prawo Polaków. Niemiecki spis polskiego prawa zwyczajowego z XIII wieku, [w:] Z badań nad kulturą prawniczą w Polsce piastowskiej, Wrocław 1976, s. 129–161.

A. Vetulani, Przenikanie zasad powszechnego prawa kanonicznego i prawa rzymskiego do Piastowskiej Polski, [w:] Z badań nad kulturą prawniczą w Polsce piastowskiej, Wrocław 1976, s. 95–128.

W. Uruszczak, Ustawodawstwo synodów Kościoła Katolickiego w Polsce w XIII i XIV wieku, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 51, 1999, 1-2, s. 133–148.

ad. 11:

K. Skwierczyński, Książę czy arcybiskup fundatorem Drzwi Gnieźnieńskich? Próba nowej interpretacji pewnego motywu ikonograficznego, [w:] Granica wschodnia cywilizacji zachodniej w średniowieczu, red. Z. Dalewski, Warszawa 2014, s. 279-295.

A. Adamczuk, Szczerbiec - miecz sprawiedliwości. Próba analizy ikonologicznej, „Roczniki Humanistyczne” 60/4 (2012), s. 131–145.

M. Dulinicz, Lancea sacra - wędrówka idei i przedmiotów, [w:] We̜drówki rzeczy i idei w średniowieczu, red. S. Moździoch, Spotkania Bytomskie 5, Wrocław 2004, s. 61–84.

T. Jurek, Funkcje i symbolika polskich bulli książęcych, [w:] Moc a její symbolika ve středověku, red. M. Nodl, A. Pleszczyński, Colloquia mediaevalia Pragensia 13, Praha 2011, s. 11–31.

F.L. Wojcieszuk, 'Tribunal ducis'. Przyczynek do historii oznak władzy zwierzchniej, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 13/1 (1965), s. 65–71.

M. Rokosz, Polskie insygnia koronacyjne w średniowiecznych fabułach, [w:] 'Imagines Potestatis'. Rytuały, symbole i konteksty fabularne władzy zwierzchniej : Polska X-XV w. (z przykładem czeskim i ruskim), red. J. Banaszkiewicz, Colloquia Mediaevalia Varsoviensia, t. 1, Warszawa 1994, s. 206–227.

ad. 12:

M. Cetwiński, Jan Długosz o początkach Gniezna i tamtejszym 'delubrum primarium' Plutona-Nyji, [w:] Na szlakach dwóch światów. Studia ofiarowane profesorowi Jerzemu Hauzińskiemu, red. A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2016, s. 407–419.

M. Koczerska, Mentalność Jana Długosza w świetle jego twórczości, „Studia Źródłoznawcze” 15, 1971, s. 109–140.

T. Nowakowski, Jan Długosz o wydarzeniach gąsawskich 1227 roku, [w:] Gąsawa w pamięci historycznej. W związku z 620. rocznicą lokacji miasta, red. D. Karczewski, Inowrocław 2009, s. 119–136.

T. Jasiński, Strategia i taktyka wojsk polskich i mongolskich pod Legnica w świetle nowo odczytanych zapisek Jana Długosza, [w:] Bitwa legnicka. Historia i tradycja, red. W. Korta, Śląskie Sympozja Historyczne 2, Wrocław, Warszawa 1994, s. 105–113.

ad. 13:

J. Banaszkiewicz, "Usque in hodiernum diem" - średniowieczne znaki pamięci, [w:] idem, Takie sobie średniowieczne bajeczki, red. M. Tomaszek, Kraków 2012, s. 101–117.

G. Myśliwski, 'Pamiętnicy'. Ludzie sędziwi jako źródła wiedzy o przeszłości na ziemiach polskich (do końca XVI w.), [w:] Europa barbarica, Europa christiana. Studia mediaevalia Carolo Modzelewski dedicata, red. R. Michałowski, Warszawa 2008, s. 113–126.

S. Kwiatkowski, Pamięć elit jako świadectwo o rozporządzeniu sukcesyjnym Bolesława Krzywoustego z 1138 roku, [w:] 'Stilo et animo'. Prace historyczne ofiarowane profesorowi Tomaszowi Jasińskiemu w 65. rocznicę urodzin, red. M. Dorna, M. Matla, M. Sosnowski, E. Syska, W. Baran-Kozłowski, Poznań 2016, s. 131–138.

P. Żmudzki, Książę Leszek Czarny w legendach rycerskich. Analiza przyczyn popularności księcia Leszka w tradycjach herbowych, „Przegląd Historyczny” 86, 1995, 2, s. 131–146.

T. Jurek, Nad legendą poznańskiego kościoła Najświętszej Marii Panny, [w:] 'Gemma gemmarum'. Studia dedykowane profesor Hannie Kóčce-Krenz, red. A. Różański, t. 1, Poznań 2017, s. 93–110.

Student zdobywa wiedzę na temat historii i kultury Polski średniowiecznej poprzez pracę ze źródłami i zapoznawanie się z literaturą przedmiotu na temat źródeł historycznych różnego typu.

Składniki oceny końcowej:

1. ocena stopnia przygotowania do zajęć oraz aktywności na zajęciach

2. ocena referatu pod względem merytorycznym i terminowości wykonania zadania

3. ocena z kolokwium z treści zajęć

ocena końcowa: średnia z wyżej podanych osiągnięć w stosunku 1/5 + 1/5 + 3/5

Ocena z kolokwium na podstawie następującej skali: bdb =/> 95%; db+ =/> 85%; db =/> 80 %; dst+ =/> 70%; dst =/> 60%; ndst < 60%

1. Początki Polski i chrześcijaństwa w Polsce w obrazie źródeł obcych i najstarszej hagiografii śś. Wojciecha i Brunona z Kwerfurtu

2. Gall Anonim – problem autora najstarszej polskiej kroniki

3. Obrazy monarchii piastowskiej w kronice Galla Anonima

4. Mistrz Wincenty – biskup i kronikarz

5. Polska i jej władcy w dziele Mistrza Wincentego

6. Dokumenty jako źródło do poznania historii średniowiecznej Polski

7. Księga Henrykowska jako przykład historiografii klasztornej i źródła do badań mikrohistorycznych

8. Dzieje Polski w twórczości hagiograficznej i historiograficznej Wincentego z Kielc

9. Kronika zaangażowana w rzeczywistość. Janko z Czarnkowa i jego wizja Polski kazimierzowskiej i andegaweńskiej

10. Prawo w średniowiecznej Polsce i jego źródła

11. Materialne symbole władzy

12. Jana Długosza wizja dziejów Polski

13. Pamięć i legendy jako źródło do historii Polski średniowiecznej